Trovanje krvi ili sepsa najznačajniji je uzrok smrti širom svijeta, a danas se može spriječiti na više načina. Najprije prevencijom, potom blagovremenim otkrivanjem i na kraju liječenjem i njegom koja se nastavlja i nakon otpuštanja iz bolnice
Sa uglednim stručnjakom prof. dr Nebojšom Lađevićem, redovnim profesorom anesteziologije i reanimatologije na beogradskom Medicinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, supspecijalistom medicine bola i direktorom Centra za anesteziologiju i reanimatologiju Univerzitetskog kliničkog centra Srbije, novinari Blic Žene razgovarali su o sepsi, stanju koje je najznačajniji uzrok smrti, a koje se može spriječiti.
– Sepsa je hitno medicinsko stanje. Sepsa je globalna zdravstvena kriza. Ako osoba ili neko drugi u njenoj blizini pokaže znake sepse, odmah treba da se potraži medicinska pomoć. Svaki izgubljeni sat do započinjanja terapije značajno smanjuje mogućnost preživljavanja. Svake godine pogađa između 47 i 50 miliona ljudi širom sveta. Najmanje jedanaest miliona ljudi umre, odnosno jedna osoba izgubi život svakih 2,8 sekundi. U zavisnosti od zemlje, mortalitet varira između 15 i više od 50 posto – kaže prof. dr Lađević, jedan od učesnika i organizatora nedavno održanog simpozijuma ,,Svetski dan borbe protiv sepse 2023“ u organizaciji Udruženja za kontinuiranu medicinsku edukaciju i Udruženja anesteziologa i intenzivista Srbije (UAIS), uz podršku anesteziologa, intenzivista, nastavnika medicinskih fakulteta iz Beograda, Niša i Novog Sada i beogradskog Univerziteta odbrane.
Ona je odgovor tijela na infekciju
Sepsa nastaje kad odgovor tijela na infekciju koja ošteti tkiva i organe. Može dovesti do šoka, otkazivanja nekolicine organa i organskih sistema, kao i smrtnog ishoda, pogotovo ako se ne prepozna rano i ne leči na vreme.
– Zato je stručno lekarsko upozorenje da je sepsa hitno medicinsko stanje. Uvijek je uzrokovana infekcijom poput upale pluća ili dijareje. Oko 80 odsto slučajeva sepse započinje van bolnice. Sepsa je posljednji uobičajeni put do smrti, od većine zaraznih bolesti širom svijeta, a među njima je virusna infekcija poput kovida 19 – kaže naš sagovornik.
Uzročnici sepse su većina vrsta mikroorganizama, a mogu da je izazovu i bakterije, gljivice, virusi i paraziti. Ali može da bude uzrokovana i infekcijama, virusima sezonskog gripa, virusima denga groznice i visokoprenosivim patogenima od značaja za javno zdravlje, poput virusa ptičjeg i svinjskog gripa, virusa ebole i žute groznice.
Svako može da je dobije
Često se manifestuje kao kliničko pogoršanje uobičajenih infekcija koje se mogu sprečiti, poput infekcija respiratornog, gastrointestinalnog i urinarnog trakta ili rana i kože.
– Prema globalnim vodičima, simptomi koji mogu da ukažu na sepsu su nejasan govor ili zbunjenost, ekstremno drhtanje ili bol u mišićima, groznica, izostanak mokrenja tokom cijelog dana, težak nedostatak daha, osjećaj kao da će se umrijeti, koža modro išarana ili promenjene boje. Važna činjenica je da su praktično svi ljudi rizične grupe za razvoj sepse. Svako može da dobije sepsu, bez obzira na to koliko je zdrav, u dobroj formi ili gdje živi – kaže prof. dr Lađević uz opasku da su određeni ljudi, ipak, u većem riziku.
To su djeca mlađa od jedne godine, odrasli stariji od 60 godina, ljudi bez slezine, ljudi sa hroničnim bolestima, na primer, pluća, jetre, srca i ljudi s oslabljenim imunološkim sistemom zbog dijabetesa, side.
Značajno je i da se naglasi da je sepsa najznačajniji uzrok smrti koji se može spriječiti širom svijeta. Najbolji način da se spriječi sepsa je prvenstveno prevencija infekcije. To se može uraditi primjenom nekolicine mera – vakcinacija, čista voda, higijena ruku, sprječavanje bolničkih infekcija (HAI), bezbjedan porođaj, širenje znanja o sepsi.
Liječenje se nastavlja i kod kuće
Čestu dilemu pacijenata da li sepsa zauvek ostavlja posledice u organizmu, naš sagovornik objašnjava tvrdnjom da se liječenje sepse ne završava otpuštanjem iz bolnice.
– Mnogi preživeli od posljedica sepse pate doživotno. To može uključivati slabost mišića, tugu, poteškoće pri gutanju, pri razmišljanju, koncentraciji i/ili sa spavanjem, poremećaj memorije, umor, anksioznost – zaključuje prof. dr Lađević.
(Blic Žena)