Veliki kašalj prenosi se kapljično, a prve simptome osjete se tek sedmicu, do dvije nakon zaražavanja.
Veliki kašalj uzokuje gram negativna bakterija Bordetella pertussis, piše Stetoskop.rs.
Izvor bolesti je isključivo bolesnik koji je zarazan 2-4 sedmice od početka bolesti. Bolest je tipična kapljična infekcija, ulazna vrata su sluzokože respiratornog trakta. Obolijevaju najčešće predškolska djeca od 1-5 godina, ali i odojčad.
Klinička slika
Nakon inkubacije koja traje 7-14 dana bolest prolazi kroz tri stadija:
Kataralni stadij – karakteriše se suvim neproduktivnim upornim kašljem koji nije praćen temperaturom. Traje prosječno sedmicu dana, a zatim kašalj postaje sve intenzivniji, češći noću.
Stadij zacijenjivanja – uz nepreoduktivan suv kašalj javlja se paroksizmalni, spazmodičan kašalj, u napadima praćen zacijenjivanjem. Kašalj je češći noću, a može biti isprovociran hranjenjem, hladnim vazduhom, uzbuđenjem. Napad traje 1-2 minuta i sastoji se od 3-8 revolucija. Započinje dubokim udahom iza koga slijedi isprekidan izdah. Sljedeće udisaji su otežani zbog refleksnog spazma larinksa i glotisa pa se čuje piskav huk čime podsjeća na kukurikanje ili njakanje magarca (iz tih razloga se u narodu zove magareći kašalj). Na kraju napada,bolesnik iskašlje malo staklaste ljepljive sluzi, a često uslijedi i povraćanje. Ovi napadi umaraju dijete, ono se obično pridržava za sto, krevet pri kašljanju, lice mu je podbulo, crveno, oči zakrvavljene, suzne, usta otvorena, jezik isplažen (facies pertussica). Nakon napada nastupa refrakterna faza kada se nikakvim dražima ne može izazvati kašalj. Ovaj stadij traje 2-3 sedmice.
Stadij rekonvalescencije – broj zacijenjivanja se smanjuje i skaraćuje, nema povraćanja. Bolesnik se bolje hrani i spava, oporavlja se. Do potpunog izliječenja dolazi kroz 2-3 sedmice ili mjesec dana.
Komplikacije
Mogu biti bakterijske u vidu bronhopneumonija, mehaničke zbog povećanih pritisaka intrakranijalno (krvavljenja na konjunktivi, mozgu, uhu, na nos), intraabdominalno (nastajanje kila, prolaps rektuma i anusa), intratorakalno (emfizem pluća, pneumotoraks) i nervne u vidu kome, konvulzija, pareza, paraliza, encefalitisa.
Dijagnoza
Postavlja se na osnovu anamneze, kliničke slike i toka, laboratorijskih analiza, radiografije pluća, izolacije uzročnika, seroloških analiza.
Liječenje
Kauzalna terapija se sprovodi antibioticima, tokom 14 dana i simptomatskom terapijom-fenobarbiton, solbutamol, kortikoidi, u posebno teškim slučajevima je indikovana intubacija i vještačka ventilacija. Prevencija infekcije se sprovodi aktivnom vakcinacijom koja je obavezna.